Αρχαιολογικός Χώρος Ελευσίνας

Αρχική / Αρχαιολογικοί Θησαυροί / Αρχαιολογικός Χώρος Ελευσίνας

  • Δυτική Αττική

  • Περιγραφή

    Κατά την αρχαιότητα, η είσοδος στο ιερό γινόταν, όπως και σήμερα, από τη μεγάλη πλακόστρωτη αυλή (2ος αιώνας μ.Χ.) στα βόρεια, όπου κατέληγε η Ιερά Οδός από την Αθήνα, ο δρόμος των Μεγάρων και η οδός του λιμανιού. Η αυλή πλαισιωνόταν από δύο στοές και δύο θριαμβικές αψίδες, αντίγραφα της αψίδας του Αδριανού στην Αθήνα. Οι τελευταίες είχαν τοποθετηθεί στα σημεία κατάληξης των οδών των Μεγάρων και του λιμανιού. Στο κέντρο της αυλής μπορεί κανείς να δει την κρηπίδα του μικρού δωρικού ναού της Προπυλαίας Αρτέμιδος και του Πατρός Ποσειδώνος (2ος αιώνας), καθώς και τους μαρμάρινους βωμούς τους. Τα κτήρια πίσω από την ανατολική αψίδα είχαν οικοδομηθεί κατά τα ρωμαϊκά χρόνια, για να καλύψουν τις ανάγκες των επισκεπτών (λουτρά, καπηλεία, πανδοχεία).Στον χώρο του ιερού μπαίνει κανείς από δωρικό πρόπυλο, γνωστό ως «Μεγάλα Προπύλαια» (2ος αιώνας μ.Χ.), που αποτελεί ακριβές αντίγραφο των Προπυλαίων της Ακρόπολης των Αθηνών. Στα ανατολικά των Μεγάλων Προπυλαίων εντοπίζεται το Καλλίχορο φρέαρ (6ος αιώνας), το πηγάδι όπου, σύμφωνα με την παράδοση, κάθισε περίλυπη και κατάκοπη η θεά Δήμητρα μόλις έφτασε στην Ελευσίνα (βλ. παρακάτω). Τα Μεγάλα Προπύλαια ακολουθεί μικρή αυλή στα νότια, η οποία οδηγεί διά μέσου των λεπτοφτιαγμένων Μικρών Προπυλαίων (1ος αιώνας) στον κυρίως χώρο του ιερού. Στα δυτικά των Μεγάλων Προπυλαίων έχουν ανασκαφεί αποθήκη σιτηρών (6ος αιώνας), το ρωμαϊκό πρυτανείο και η ιερή οικία των Kηρύκων (2ος αιώνας μ.X.).Στο κυρίως ιερό, στα νοτιοδυτικά των Μικρών Προπυλαίων, υπάρχει ο τριγωνικός περίβολος που περιέβαλλε το Πλουτώνιο, δηλαδή σπήλαιο από όπου είχε εμφανιστεί ξαφνικά ο Πλούτωνας,για να αρπάξει την Περσεφόνη (βλ. παρακάτω).Εντός του περιβόλου υπάρχει μικρό ναϊκό οικοδόμημα του 4ου αιώνα, που έχει κτιστεί πάνω σε αρχαιότερο ναό (6ος αιώνας). Στα νοτιοανατολικά του ναΐσκου εντοπίζονται βαθμιδωτή εξέδρα για τελετουργικά δρώμενα και τα θεμέλια του ναού της Eκάτης πάνω στον βράχο. Η βραχώδης προεξοχή πίσω από την εξέδρα ταυτίζεται από αρκετούς ερευνητές με την «αγέλαστη πέτρα», όπου,σύμφωνα με τη μυθολογική παράδοση, κάθισε η θλιμμένη Δήμητρα, για να ξαποστάσει.

    Το πιο σημαντικό κτήριο του ελευσινιακού ιερού ήταν το περίφημο Τελεστήριο, με αρχιτεκτο νική μορφή σε άμεση σχέση με τον μυστηριακό χαρακτήρα των όσων τελούνταν στο εσωτερικό του. Πρόκειται για ένα περίπου τετράγωνο οικοδόμημα με 42 εσωτερικούς κίονες για τη στήριξη της στέγης. Βαθμίδες περιέτρεχαν και τους τέσσερις τοίχους και προσέφεραν κάθισμα στους μυημένους που παρακολουθούσαν τα Μυστήρια. Στο κέντρο βρισκόταν το ανάκτορο με τα ιερά σύμβολα της θεάς. Ο χώρος, κατά πάσα πιθανότητα, δεν είχε παράθυρα· υπήρχε μόνο ένα άνοιγμα στην οροφή για εξαερισμό. Ο φωτισμός θα γινόταν από αναμμένους δαυλούς, οι οποίοι θα δημιουργούσαν μια ιδιαίτερα μυσταγωγική ατμόσφαιρα μέσα στο δάσος των κιόνων. Τα ερείπια του Τελεστηρίου που αντικρίζει ο σημερινός επισκέπτης ανήκουν στον 4ο αιώνα. Οι αρχαιολόγοι έχουν εντοπίσει και αρχαιότερες φάσεις, που ανάγονται στον 5ο και στον 6ο αιώνα. Διακεκριμένοι αρχιτέκτονες εργάστηκαν κατά καιρούς στον σχεδιασμό του, όπως ο Iκτίνος, ο Kόροιβος, ο Mεταγένης και ο Ξενοκλής. Ο Φίλωνας προσέθεσε στοά στην ανατολική πλευρά του Τελεστηρίου κατά τον 4ο αιώνα.Στα νότια του λατρευτικού συγκροτήματος έχουν ανασκαφεί διάφορες στοές, δεξαμενές και αποθήκες, το βουλευτήριο (4ος αιώνας), το ρωμαϊκό γυμνάσιο, ένας ναός προς τιμήν της αυτοκράτειρας Φαυστίνας (ναός L) και ένα Μιθραίο.
    ×
    Αρχαιολογικοί Θησαυροί Μουσεία Φυσιολατρικός Τουρισμός Θρησκευτικά Μνημεία